Προσκλήσεις επιστρατεύσεως πολιτών το 1948 από την Ε.Β. Χωροφυλακή

  Για την Ιστορία της Καλαμάτας, κατά τα έτη 1946 - 1949, στη διάρκεια της Κομμουνιστικής Ανταρσίας, άλλως Συμμοριτοπολέμου, (όπως  αποκαλούνταν τότε ο αγώνας του έθνους απο την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία), η Χωροφυλακή μπορούσε να προβαίνει σε επιστράτευση πολιτών από 21 έως 50 ετών βάσειν του Νόμου ΤΟΔ όπως αναγραφόταν στις προσκλήσεις. Ο γράφων είχε επιστρατευθεί αρκετές φορές, αλλά παρουσιάζει μόνο δύο. 

    Η πρώτη πρόσκληση φέρει ημερομηνία 12.3.1948 για επιστράτευση ''δεκαημέρου''. Η πρόσκληση ανέγραφε, ότι ο αποστρατευόμενος είχε υποχρέωση να παρουσιάζεται στο Β' Αστυνομικό Τμήμα ''... την 7ην εσπερινήν'' και παραλαβή του οπλισμού του. Διανυκτερεύαμε στο ξενοδοχείο Ψώνη, δεδομένου ότι το Τμήμα στεγαζόταν στην αρχοντική κατοικία της οικογένειας Καλούλη, επί των οδών Μερόπης και Φιλοποίμενος. Είχαμε επιστρατευθεί περί τα 20 άτομα και τελούσαμε στη διάθεση του διοικητού του Τμήματος σε περίπτωση ανάγκης. Είχαμε και υπηρεσία σκοπιάς, όπως στο Στρατό.

   Η δεύτερη πρόσκληση, που παρουσιάζω, φέρει ημερομηνία 25.9.1948 και καλούσε τον επιστρατευόμενο να παρουσιασθεί στο Αστυνοικό Τμήμα ''... την 10,30 εσπερινήν ώραν [...] δι' εκτέλεσιν υπηρεσίας...''. Παραλαμβάναμε το οπλισμό μας (ένα τυφέκιο και σφαίρες) και βγαίναμε περιπολία με επικεφαλής ένα ενωμοτάρχη. Προχωρούσαμε πεζή προς το δρόμο που οδηγούσε προς τους Αγίους Αναργύρους, μετα την οδό Λαιίκων, δέκα άνδρες, όταν φθάναμε στην περιοχή, όπου η σημερινή συνοικία ''Πέταλο'', καιροφυλακτούσαμε σε κάποιο κατάλληλο μέρος. Άλλοτε, στήναμε ενέδρα στο παλαιό και καταργημένο Νεκροταφείο του Αγίου Κωνσταντίνου, στα ''Καλύβια'' (σήμερα Ανθούπολη), στο Οστεοφυλάκιο, που ήταν γνωστό ως ''Κοκκαλιάρα''. Το μέρος εκείνο ήταν απομονωμένο και θεωρούνταν ως σημείο προσεγγίσεως των συμμοριτών.

   Στα φύλλα των εφημερίδων ''Θάρρος'' και ''Σημαία'' του 1948, υπάρχει πλήθος ειδήσεων για την κάθοδο συμμοριτών στην περιοχή της Καλαμάτας με το γνωστό, τότε, επεισόδιο της ρίψης χειροβομβίδας στο παντοπωλείο Τσαούση, στις οδούς Αγίων Αναργύρων και Ρουμελιώτη, όπου τραυματίσθηκαν μερικοι πελάτες του καταστήματος.

   Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί, ότι οι όροι ''Συμμοριτοπόλεμος'' και ''Συμμορίτες'' αντικαταστάθηκαν αντιστοίχως με ''Εμφύλιος Πόλεμος'' και ''Δημοκρατικός Στρατός''. 

(Βλπ.ΦΕΚ,Τεύχος Πρώτο, 18.9.1989, αριθ. φύλλου 204. Νόμος 1863 σσ. 4445-4446.)

Η κατάληψη της Καλαμάτας από τους Αντάρτες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ(ΚΚΕ)

Έπειτα από μάχες, τις πρωινές ώρες της 9ης Σεπτεμβρίου 1944, οι Αντάρτες επιτέθηκαν και κατέλαβαν την Καλαμάτα, αφού κατατρώποσαν το Τάγμα Ασφαλείας και την επομένη, 10 Σεπτεμβρίου 1944, κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο του επισήμου οργάνου του ΕΑΜ Μεσσηνίας ''Ελεύθερη Μεσσηνία'', το οποίο και παρουσιάζω, από το Αρχείο μου.

\

Με την ευκαιρία αυτή παρουσιάζω, από το Αρχείο μου, το πρώτο φύλλο της εφhμερίδας ''Λευτεριά '', Καθημερινή Εκδοση της Ν.Ε. του ΕΑΜ Μεσσηνίας, της 6ης Σετεμμβρίου 1944, που είχε τυπωθεί ''Κάπου στη Μεσσηνία '' 

Αυτά για τον μελλοντικό ερευνητή της Ιστορίας της Καλαμάτας, ο οποίος ''χωρίς οργή και προκατάληψη'', θα θελήσει να την μελετήσει για το suum quique tribuere...

  

Η Απελευθέρωση της Καλαμάτας από την Γερμανική Κατοχή (6 Σεπτεμβρίου 1944)

Τις μεταμεσημβρινές ώρες της 5ης Σεπτεμβρίου 1944 αποχώρησε από την Καλαμάτα ο Γερμανικός Στρατός Κατοχής, προξενώντας καταστροφές στο δυτικό κρηπίδωμα του λιμένος. Την επομένη, 6 Σεπτεμβρίου 1944, η πρωτεύουσα της Μεσσηνίας ήταν ελεύθερη, έπειτα από τριάμιση σχεδόν χρόνια σκληρής και ανελέητης σκλαβιάς, για την οποία μπορούμε να καταθέσουμε την μαρτυρία μας, όσοι τη ζήσαμε και, μάλιστα, ''πληρώσαμε'', όπως και πλήθος άλλων οικογενειών, ανάλογο τίμημα...(28.4.1941 - 6.9.1944).

Παρουσιάζω, από το Αρχείο μου, το φύλλο της 6ης Σεπτεμβρίου 1944, της απογευματινής εφημερίδας ''Τα Νέα'', που είχε κυκλοφορήσει πρώτη, από τις παραδοσιακές εφημερίδες της Καλαμάτας, πανηγυρίζοντας την Απελευθέρωση της πόλης μας.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1944 κυκλοφόρησαν και οι άλλες δύο παραδοσιακές εφημερίδες της Καλαμάτας  ''Θάρρος'' και ''Σημαία'' Καλαμών, τις οποίες παρουσιάζω από το Αρχείο μου.

Περισσότερες πληροφορίες, τεκμηριωμένες σε δική μας και ξένη βιβλιογραφία, μπορεί να αναζητήσει ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης στα πιο κάτω τρία βιβλία μου.

Η Γερμανική κατοχή στη Μεσσηνία

Καλαμάτα: Κατοχή, αντίσταση, απελευθέρωση

Τόμος ΣΤ’

6.9.-30.11.1944: Απελευθέρωση, "Λαϊκή εξουσία" του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (ΚΚΕ), Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας

Ο μυστικός Τύπος της Μεσσηνίας στα χρόνια της κατοχής (1941-1944) και ο Τύπος της "Λαϊκής εξουσίας" μετά την απελευθέρωση (1944) 

Θεατρική παράσταση των Προσκόπων και Οδηγών της Καλαμάτας στις 24 Μαρτίου 1946

Το Σώμα Ελλήνων Προσκοπων και το Σώμα Ελληνίδων Οδηγών είχαν καταργηθεί από την Δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936 και στη θέση τους είχε ιδρυθεί η Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, γνωστή και ως ΕΟΝ. Οι μαθητές των μικρών τάξεων του Γυμνασίου είχαν ενταχθεί, υποχρεωτικώς στους '' Σκαπανείς '' και των μεγάλων τάξεων στους ''Φαλαγγίτες''.

Μετά την Απελευθέρωση και την άφιξη στην Καλαμάτα της Ναυτικής Διοικήσεως Μεσσηνίας (μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας), αξιωματικοί του Βασιλικού Ναυτικού επανίδρυσαν στην Καλαμάτα το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων, αφού είχαν επικοινωνήσει με το Αρχηγείο του ΣΕΠ στην Αθήνα.
Την παραμονή του εορτασμού της 25ης Μαρτίου 1821 οι Πρόσκοποι και οι Οδηγοί της Καλαμάτας έδωσαν μία κονή παράσταση, στην αίθουσα της Λαϊκής Σχολής, (όπου σήμερα το Πανταζοπούλειο Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο) με το θαυμάσιο έργο του Ν. Ορφανουδάκη ''Ο θάνατος του Κλέφτη''. Λόγω της επιτυχίας της παραστάσεως, το έργο επαναλήφθηκε και στις 28.3.1946. Η διδασκαλία του έργου είχε γίνει από αείμνηστο φιλόλογο καθηγητή του Γυμνασίου Αρρένων Καλαμάτας Θάνο Ζακόπουλο.

Παρουσιάζω το πρόγραμμα του ''Πανηγυρισμού της 25ης Μαρτίου 1946'' με τα ονόματα και τους ρόλους που υποδύθηκαν οι πρόσκοποι και προσκοπίνες, πριν από 70 χρόνια!

(Βλπ. ''Θάρρος'' 27.3.1946 και ''Σημαία'' 28.3.1946)

ΣΗΜ. Η ανάρτηση αυτή αφιερώνεται στη μνήμη των Προσκόπων καί των Οδηγών, οι οποίοι είχαν λάβει μερος στην παρουσίαση του ανωτέρου έργου, και έχουν φύγει από το μάταιο τούτο κόσμο...

Ο Πρίγκιπας Πέτρος στην Καλαμάτα (14 Φεβρουαρίου 1965 και 2 Ιουλίου 1965)

Παρουσιάζω έξι φωτογραφίες από την επίσκεψη του Πρίγκιπα Πέτρου στην Καλαμάτα, έπειτα από πρόσκληση της Ενώσεως Εφέδρων Αξιωματικών Μεσσηνίας (Πρόεδρος: Βασ. Παπαγεωργίου, δικηγόρος. Γεν. Γραμματέας: Νίκος Ι. Ζερβής, διευθυντής της Στέγης Προσφύγων του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών). Ο Πρίγκιπας είχε προσκληθεί υπό την ιδιότητα του Επιτίμου Προέδρου της Πανελληνίου Ομοσπονδίας Εφέδρων Αξιωματικών Ελλάδος:

1.­ Στην οδό Νικηταρά, πρός το Γραφείο του αειμνήστου Βασ.Παπαγεωργίου.

2.­ Με τις Αρχές της Πόλεως στη Μικρή Μαντίνεια.

3.­ Στο πρόχειρο ιχθυοτροφείο του Τουριστικού Περιπτέρου.

4.­ Ο Πρίγκιπας Πέτρος εν μέσω του Δημάρχου Καλαμάτας, αειμνήστου φίλου και συμμαθητή, Κώστα Κουτουμάνου και των μελών του Δ.Σ. της Ενώσεως, Νίκου Ι. Ζερβή, Τάκη Πετρόπουλου και Ηλία Ηλιόπουλου.

5.­ Προ του Τουριστικού Περιπτέρου, προσπαθώντας να βρούμε λευκές επίπεδες πέτρες στα βότσαλα της ακροθαλασσιάς.

(Βλπ. ''Θάρρος'', 16.2.1965 και 3.7.1965, όπου δημοσιεύονται οι ειδήσεις για τον σκοπό της αφίξεως του Πρίγκιπα στην Καλαμάτα)

Η Μάχη της Καλαμάτας 28 Απριλίου 1941

Δύο τραγικά γεγονότα που σημάδεψαν την μη πλήρη εκκένωση του Βρετανικου Εκστρατευτικού Σώματος (Β.Ε.Σ.) από την Καλαμάτα 25 - 29 Απριλίου 1941

Η φετινή επιμνημόσυνη δέηση για τους πεσόντες στη Μάχη της Καλαμάτας,  κατά του Γερμανικού Στρατού (28 Απριλίου 1941), θα τελεσθεί την Τρίτη 24 Μαΐου 2016, στο Μνημείο τους, ΝΔ στο Πάρκο των Σιδηροδρόμων. Με την ευκαιρία αυτή θα μνημονεύσω δύο τραγικά γεγονότα ,που είχαν συμβεί στην πόλη μας μεταξύ 25-29 Απριλίου 1941. Τα κείμενα που ακολουθούν βασίζονται σε επίσημες αναφορές, βιβλιογραφία ανωτάτων αξιωματικών και αφηγήσεις αυτοπτών στρατιωτικών, οι οποίοι είχαν άμεση γνώση των εξιστορουμένων περιστατικών.

1. - Συντριβή Αερακάτου (Flying Boat) στη θάλασσα δυτικά του λιμανιού της Καλαμάτας.

Τις βραδυνές ώρες της 25.4.1941, ακριβώς στις 23:00, μία Αεράκατος έφθασε στην Καλαμάτα της οποίας ο χειριστής κόμιζε ένα μήνυμα σε ένα ανώτερο αξιωματικό της Αεροπορίας. Όπως ήταν γνωστό, δεν υπήρχαν φωτεινοί σηματοδότες για την προσθαλάσσωση της Αερακάτου. Έτσι, ο πιλότος προσπάθησε να προσθαλασσωθεί με το φως του αεροσκάφους, παρά το γεγονός ότι τούτο ήταν, πρακτικώς, αδύνατο να υπολογίσει το ύψος του απο την επιφάνεια της θάλασσας. Τελικώς, η Αεράκατος τσακίσθηκε στα ήρεμα και γυαλιστερά νερά της θάλασσας. Ο πιλότος και τρία από τα μέλη του πληρώματος κατέφυγαν σε ένα τμήμα της ατράκτου που επέπλεε, ενώ τα υπόλοιπα πέντε μέλη σκοτώθηκαν κατά τη συντριβή. Ένας περιπλέων ψαράς άκουσε τη φωνή του πιλότου, ο οποίος καλούσε σε βοήθεια και έσπευσε και τους πήρε. Μεταφέρθηκαν σε ένα στρατιωτικό Νοσοκομείο, αλλά οι τρεις συνελήφθησαν αιχμάλωτοι πολέμου και μεταφέρθηκαν στη Γερμανία. Ο χειριστής επέζησε και αφηγήθηκε το τραγικό συμβάν στη θάλασσα της Καλαμάτας.

Σημείωση: Θυμάμαι το ανωτέρω γεγονός, που έγινε αμέσως γνωστό την επομένη ημέρα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Λαϊκή Σχολή, όπου σήμερα το Πανταζοπούλειο Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο χρησιμοποιούνταν ως Νοσοκομείο, στο οποίο νοσηλεύονταν πολλοί τραυματίες του Β.Ε.Σ.

2. - Κακή λήψη ενός σήματος από την Καλαμάτα στις 28 Απριλίου 1941

Στις 20:45 της 28.4.1941, ο κυβερνήτης ενός αντιτορπιλικού, που βρισκόταν σε απόσταση τριών μιλίων από το λιμάνι της Καλαμάτας, έλαβε ένα σήμα από τον ακτονόμο (Βρετανό αξιωματικό, ο οποίος ρύθμιζε τις εκκενώσεις από τις ακτές της Καλαμάτας): ''Οι Γερμανοί στο  Λιμάνι'', αμέσως διαβίβασε το σήμα στον Ναύαρχο, ότι ''το λιμάνι καταλήφθηκε από τους Γερμανούς''. Όπως αποδείχθηκε, αργότερα, επρόκειτο για τραγικό λάθος. Το σήμα ανέφερε ''Βombs in Harbour'' (Βόμβες στο Λιμάνι), αλλά ο ασυρματιστής το παράκουσε ως ''Bosche in Harbour ''! (Γερμανοί στο Λιμάνι). Όταν ο Ναύαρχος έλαβε το σήμα  διέταξε την ''Δύναμη Β'', που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση από  την Καλαμάτα, να αποχωρίσει από την περιοχή, δεδομένου ότι ο Γερμανικός Στρατός είχε καταλάβει την πόλη. Το τραγικό αυτό λάθος είχε ως αποτέλεσμα να συλληφθούν στην Καλαμάτα 7000 άνδρες του Β.Ε.Σ. αιχμάλωτοι πολέμου, ενώ πολλοί θα μπορούσαν να είχαν διασωθεί, πολλοί από αυτούς, και να μεταφερθούν στην Κρήτη.

Σημείωση: Η λέξη ''Boche'' είναι συντόμευση της γαλλικής  λέξεως  ''caboche'', που σημαίνει ''χοντροκέφαλος'', ''ανόητος'', ''ηλίθιος'', ειδικώς για ένα Γερμανό στρατιώτη. Πρόκειται για ένα εχθρικό όρο.

Η Αεράκατος η οποία αργότερα συνετρίβη στην Δυτική Παραλία της Καλαμάτας

Το μνημείο των Πεσόντων στην Μάχη της Καλαμάτας 

Το μετάλλιο της Αδελφότητας των Απομάχων της Ελληνικής Εκστρατείας 1940-1941, που καθιερώθηκε το 1995, και απονεμήθηκε σε όλα τα Μέλη της Αδελφότητας, όπως και στον γράφοντα μετά την ανακήρυξή του ως επιτίμου μέλους της Αδελφότητας.  

Το αρχοντικό της οικογένειας Κορφιωτάκη, νοτίως της Πλατείας της Υπαπαντής

Μερική άποψη της νότιας πλευράς της Πλατείας της Υπαπαντής του Χριστού, όπου δεσπόζει το αρχοντικό της οικογένειας Κορφιωτάκη, στο οποίο, κατα τα τελευταία χρόνια της σκλαβιάς, κατοικούσε ο βοεβόδας της Καλαμάτας  Σουλεϊμάν αγάς Αρναούτογλου. Επρόκειτο για τον Οθωμανό διοικητή της πόλεως, ο οποίος παραδόθηκε στους ελευθερωτές της στις 23 Μαρτίου 1821.

Στα μετέπειτα χρόνια που ακολούθησαν, το Κορφιωτάκειον χρησιμοποιήθηκε ως Δημοτικό Σχολείο, Ανώτερον Εκκλησιαστικόν Φροντιστήριον της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, αφού συντηρήθηκε και επισκευάσθηκε καταλλήλως. Μετά την κατάργηση του εκκλησιαστικού Ιδρύματος, άρχισε να καταρρέει, οπότε τέθηκε το ζήτημα της περαιτέρω χρησιμοποιήσεως του: Μία μερίδα του κόσμου, η οποία γνώριζε τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής εκείνης ήταν της άποψης ότι το κτίριο έπρεπε να αναστηλωθεί και να διατηρηθεί ως ένα δείγμα της προεπαναστατικής Καλαμάτας. Η άλλη μεριδα, δηλαδή η ''εν τέλει'' επέμενε στην κατεδάφισή του επειδή θύμιζε την κατοικία του Τούρκου βοεβόδα και, μάλιστα, είχαν φθάσει στο σημείο να το αποκαλούν ''Αρναουτόγλειον'' !!! Τελικώς, ενώ είχε χαρακτηρισθεί ως διατηρητέον  και ιστορικόν κτίριον , κατεδαφίσθηκε.   Στη θέση του άρχισε η ανέγερση ενός κτιρίου, το οποίον θα χρησιμοποιούνταν ως  Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης  της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας. Ήδη παραμένει ημιτελές...

Εκείνο, όμως, που προκαλεί, όχι καλή εντύπωση, είναι η καταχώρηση στα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος, στις σελίδες που αναφέρονται στην ''Ι.Μ.Μεσσηνίας'' : ''Ε' . Εκκλησιαστική Τέχνη - Μουσείον : (Κορφιωτάκειον - Αρναουτόγλειον) υπό ανέγερσιν. (Βλπ.  Έτος 2016 σ. 748)
Σχετικά με το ζήτημα που αφορούσε το αρχοντικό της οικογένειας Κορφωτιάκη βλπ. το άρθρο μου ''Δύο σχέδια του αρχοντικού της οικογένειας Κορφιωτάκη από τον ζωγράφο Ε. Δράκο'' ΙΘΩΜΗ, Ιούνιος 2000, τεύχος 43-44, 89-90, όπου και επίκαιρη βιβλιογραφία, στην οποία παρουσιάζεται η απόφαση του ΥΠΠΟ (ΦΕΚ 471Β)της 6.8.1987 με την οποία το αρχοντικό χαρακτηρίζεται ως ''το σημαντικότερο κτίριο της εποχής της Τουρκοκρατίας της Καλαμάτας''.

Μετά την Απελευθέρωση - 1944

2 Φεβρουαρίου 1990

Κατεδάφιση - 1994 

Κατεδάφιση - 1994

Υπό ανέγερση - 2016